Otizm konusunda dünyadaki en ilham verici isim olan otizmli bilim kadını Temple Grandin’in hikayesini paylaşalım istedik. Onun hikayesi, otizmin en iyi ilacının eğitim olduğunun en büyük kanıtı…
29 Ağustos 1947’de dünyaya gelen Temple Grandin’e, 3 yaşındayken otizm teşhisi kondu…
Grandin, annesi Eustacia Cutler ile babası Richard Grandin’in çocuğu olarak Boston’da dünyaya geldi. Sadece 2 yaşında küçük bir çocukken, hala konuşamadığı için doktorlar ona beyin hasarı tanısı koydular. 3 yaşındayken de bu tanının “otizm” olduğu doğrulandı. Bazı doktorlar, Grandin’in diğer otizmli çocuklar gibi bir bakım evine gitmesi gerektiğini söylediler. Ancak ailesi bu sözlere aldırmadan onu, iyi öğretmenlerle dolu bir anaokuluna yerleştirdi. Ayrıca kendisine konuşma terapisi vermesi için de bir doktorla anlaştılar. Grandin’in annesi, otizmli kızı için bir de sıra tabanlı oyunlar oynatabilen bir dadı kiraladı.
Otizmli küçük kız, ona destek olan eğitmenleri ve bilinçli ailesi sayesinde 4 yaşına geldiğinde konuşmaya ve ilerlemeye başladı…
Grandin, şanslı bir çocuktu. Çünkü ailesi, onu eve kapatmadı, aksine sosyalleşmesi için ellerinden geleni yaptılar. O da, kısa bir süre için de olumlu gelişme gösterdi.
Liseye geldiğinde, arkadaşları onunla “kayıt cihazı” diye dalga geçiyorlardı…
Grandin, liseye başladığında; öğrendiği şeyleri sürekli tekrar ettiği için, arkadaşları ona “kayıt cihazı” diyor ve sürekli alay ediyorlardı. O da bu sebeple, ortaokul ve lise yıllarının hayatının en kötü dönemi olduğunu söylemektedir…
“Şimdi bu konuda gülebilirim, ancak o zaman gerçekten canımı yakıyordu.”
Ama Fen Bilgisi Öğretmeni, ondaki cevheri gördü ve onu üniversiteye gitmesi için teşvik etti…
Grandin’e annesi, daha küçük yaşlarda hayatı resimlerle öğretmişti. Aslında annesinin bu davranışı ve ona olan ilgisi, Grandin’in tüm yaşamını etkilemişti. Artık resimlerle düşünüyor, dünyayı herkesten farklı bir biçimde görüyordu. Onun zekasının farkında olan Fen Bilgisi öğretmeni, onu üniversiteye gitmesi için teşvik etti. Ve Grandin, Franklin Pierce Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü kazandı…
Üniversiteye başlamadan önce teyzesinin çiftliğinde geçirdiği yaz tatili, onun tüm hayatını değiştirdi…
Grandin’in teyzesinin büyük bir çiftliği vardı. Grandin, orada geçirdiği yaz boyunca, hayvanlara olan ilgisini fark etti. Oradaki hayvanların düşünme biçimini, rahatsız ve memnun oldukları şeyleri hissedebiliyordu.
18 yaşındayken, otistik bireyleri sakinleştiren ve kendilerini güvende hissetmelerini sağlayan “sarılma makinesi”ni icat etti.
Grandin’in ilham noktası, teyzesinin çiftliğinde gördükleriydi. Çiftlikte, büyükbaş hayvanları aşılamadan önce sakinleştirmek için, onları sabit tutan ve onlara baskı uygulayan bir cihaz kullanılıyordu. Ayrıca kendi hissettikleri de onu bu fikre iyice yaklaştırmıştı:
“Yaşadığım problemlerden biri duyusal hassasiyet. Yüksek ses kulaklarımı rahatsız ediyor. Beni gürültülü bir markete ya da sokağa çıkardığınızda çıkan sesi tolere edemiyorum. Kendimi sakinleştirmek için vücuduma baskı uygulama ihtiyacı duyuyorum.”
Grandin tüm bunlardan hareketle, önce büyükbaş hayvanların makinesini deneyimledi ve aynı sistemin ahşap yerine yastıklarla da yapılabileceğini düşündü. Sonra da, otistik çocuklarda yarı yarıya başarı gösteren bu önemli icat; sarılma makinesini icat etti.
Ve aldığı eğitimlerle, sürekli kendisini geliştirmeye devam etti…
Grandin, Franklin Pierce Üniversitesi’nde aldığı psikoloji eğitiminden sonra, Arizona Üniversitesi’nde Hayvan Bilimi dalında yüksek lisans ve ardından da University of Illinois at Urbana-Champaign’de doktora yaptı.
1995 yılında Oliver Sacks’in “Mars’taki Antropolog” isimli kitabında kendisinden bahsetmesi ile, tüm dünya onun hikayesinden haberdar oldu…
Dünyaca ünlü gazeteler, Grandin’in bu özel hayat hikayesini öğrenir öğrenmez, bu hikayeyi milyonların da duymasını sağladılar.
Sonrasında ise otistik bir birey olarak yaşadıklarını anlatan seminerler düzenledi, kitaplar yazdı ve böylece dünya otizmle ilgili ilk kez bu kadar içerden bilgi sahibi oldu…
Grandin 2010 yılında Time Dergisi tarafından belirlenen “Dünyanın En Etkili 100 Kişisi”nden biri oldu. Otizm konusunda farkındalık yaratmak dışında hayvanların refahı için de, ses getiren birçok araştırmada bulundu.
Otizm konusunda dünyanın en ilham verici isimlerinden biri olan Grandin’in hayatı, bir de filme çekildi…
Kendisiyle aynı ismi taşıyan ve onun hayat hikayesinden esinlenilen film, birçok dalda ödül aldı.
“Bir otizmli için başarıya giden yolun nereden geçeceğini asla bilemezsiniz.”
(Annesi ile birlikte)
Bu önemli cümle, hayatını başarılarla geçiren Temple Grandin’e ait. O, tüm konuşmalarında bu başarı hikayesini yazabilmesinin en önemli nedeninin “ailesi” olduğunu söylüyor. Ve hala yaptıklarıyla, otizm konusunda tüm dünyada farklılık yaratmaya devam ediyor…
Hikayesiyle tüm dünyaya ilham olan kadının hikayesini, son olarak; onun büyük dersler barındıran cümleleriyle bitirelim:
“Otizmin oldukça geniş bir yelpazesi var. Bir ucunda sosyal konularda zayıf ama dahi zekasına sahip insanlar var. Bu insanlar dışarıdan garip görünmekle birlikte, bilgisayar programları tasarlıyor, inanılmaz sanat eserlerine imza atıyorlar. Diğer ucundaysa ömür boyunca konuşamayacak bireyler bulunuyor. Eğer ailelerin benim gibi normal zekaya sahip ama duyusal hassasiyetleri olan çocukları varsa onları birebir eğitmeliler. 2-3 yaşındaki otistik bir çocuğu kesinlikle yalnız başına, kendi haline bırakmamalısınız. Onunla birebir ilgilenmek ona hayatı, konuşmayı, adapte olmayı öğretmelisiniz. Dünyayı göstermelisiniz ki, kendini ilgilendirecek konuları bulsun. Teyzemin çiftliğinde bir yaz geçirmek başıma gelen en iyi şeydi. Eğer gitmeseydim, hayvanlarla ilgilendiğimi asla öğrenemeyecektim. Otistik insanlar, size basit gelen şeyleri çok daha farklı görebilir. Çiftlikte saatlerce oturup hayvanlar için nasıl daha iyi tesisler yapılabileceğini düşündüğüm zamanları hatırlıyorum. Sonunda bu işten büyük bir kariyer yaptım ve buradayım. Bir otizmli için başarıya giden yolun nereden geçeceğini asla bilemezsiniz.”
